ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΜΝΗΜΕΣ
Κείμενο-φωτογραφίες: Γιάννης Κοντός*
Κείμενο-φωτογραφίες: Γιάννης Κοντός*
Μόλις 2.5 ναυτικά μίλια από το Λαύριο βρίσκεται το κολαστήριο της Μακρονήσου, τόπος εξορίας, εγκλεισμού και συστηματικού βασανισμού δεκάδων χιλιάδων «εθνικώς υπόπτων» αριστερών και δημοκρατικών πολιτών και στρατιωτών, αντρών και γυναικών, ανάμεσα στο 1947, οπότε και «εγκαινιάζεται», μέχρι και το 1953, που κλείνει οριστικά.
Το μνημείο
Η ιδέα για την ίδρυση στρατοπέδων συγκέντρωσης στο νησί αρχίζει να κυοφορείται κατά τα εμφυλιακά χρόνια (1946-49), στο πλαίσιο της εκμηδένισης κάθε αντίστασης της Αριστεράς, αλλά και της «αποκάθαρσης» του στρατού από «εθνικώς ύποπτους» στρατεύσιμους. ΤοΦλεβάρη του 1947 ξεκινά να οργανώνεται μεθοδικά η οικοδόμηση του ελληνικού Νταχάου, στο οποίο σταδιακά μεταφέρονται προς «αναμόρφωση» στρατεύσιμοι, αξιωματικοί και έφεδροι αξιωματικοί, που είχαν πολεμήσει στο πλευρό του ΕΛΑΣ, προληπτικά συλλαμβανόμενοι πολίτες από όλη τη χώρα, πολιτικοί κρατούμενοι και πολιτικοί εξόριστοι, άντρες και γυναίκες. Σύμφωνα με τις επίσημες πηγές, 40.000 κρατούμενοι εκτοπίζονται στη Μακρόνησο μεταξύ 1947 και 1950, με τους κρατούμενους να υπολογίζουν το συνολικό αριθμό των εξορίστων σε πάνω από 100.000.
Β’ Τάγμα Σκαπανέων
Το κολαστήριο της Μακρονήσου, βασικό εργαλείο κρατικής προπαγάνδας στη διάρκεια των εμφυλιακών και πρώτων μετεμφυλιακών χρόνων, κλείνει το 1953, ενώ εγκαταλείπεταιτο 1961. Το 1989 αναγνωρίζεται, με υπουργική απόφαση, ως ιστορικός τόπος και όλα τακτίρια ως διατηρητέα μνημεία.
Κυριακή 5 Ιουνίου 2016
Βρέθηκα στη Μακρόνησο την Κυριακή 5 Ιουνίου, στο πλαίσιο της καθιερωμένης επίσκεψης μνήμης, που διοργανώνεται κάθε χρόνο από την Πανελλήνια Ένωση Κρατουμένων Αγωνιστών Μακρονήσου (Π.Ε.Κ.Α.Μ.). Εκατοντάδες άτομα όλων των ηλικιών από κάθεέκφανση της Αριστεράς, παλιοί Μακρονησιώτες και Μακρονησιώτισσες, αλλά και έναςόχι ευκαταφρόνητος αριθμός συντροφισσών και συντρόφων από τον αναρχικό χώρο,κατέκλυσαν το νησί, «αναγκάζοντας» το πλοίο να πραγματοποιήσει 2 δρομολόγια, προκειμένου να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες.
Ναός του Αγ. Αντωνίου (λεπτομέρεια)
Άνυδρη και αφιλόξενη, η Μακρόνησος αποτελεί ένα ζωντανό μάθημα ιστορικής αυτογνωσίας και μια «κατάδυση» στην επώδυνη, και για πολλούς άγνωστη ή και απωθημένη,ιστορική μνήμη. Μια μνήμη, ωστόσο, η οποία, τουλάχιστον στην υλική, χειροπιαστή της διάσταση, καταρρέει καθημερινά.
Ήδη αποψιλωμένα από το όποιο χρήσιμο υλικό από τη δεκαετία του ’60 και εξής, καιαφημένα στο έλεος των καιρικών συνθηκών και τη φυσιολογική φθορά του χρόνου, τα εναπομείναντα κτίρια- για την ακρίβεια ό,τι έχει απομείνει από αυτά- μόλις που θυμίζουνστον επισκέπτη τι υπήρξαν στο παρελθόν. Όπου γυρίσει το βλέμμα, αντικρίζει μια διαδοχή από, ως επί το πλείστον, χαλάσματα, διεσπαρμένα σε όλο το δυτικό κομμάτι του νησιού, κατά κανόνα χωρίς ούτε καν κάποια σήμανση. Ακόμη και ο υποτυπώδης μουσειακός χώρος, ενσωματωμένος στο κτίριο των παλιών αρτοκλίβανων, επ’ ουδενί τιμά, πόσο μάλλοναναδεικνύει, αυτήν τη μνήμη. Με τέτοιους ρυθμούς, πολύ φοβάμαι πως σε σύντομο χρονικό διάστημα η Μακρόνησος θα ρημάξει πλήρως, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ιστορική και πολιτική αυτοσυνειδησία των τωρινών και των μελλοντικών γενιών.
Άποψη του στρατοπέδου πολιτικών εξορίστων
Αυτό θέλουμε;
Επιστρέφοντας…
Πολύτιμο πληροφοριακό υλικό αντλήθηκε από το http://makronissos.net/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου