Πριν 75 χρόνια, σαν σήμερα, στις 27 Σεπτεμβρίου του 1941, αποφασίστηκε, στην κατεχόμενη από τα ναζιστικά στρατεύματα Αθήνα, η ίδρυση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ).

Μιχάλης Κιτσώνης
ΗΓΟΥΜΕΝΙΤΣΑ

«…Τρία γράμματα μόνο φωτίζουν την ελληνική μας τη γενιά

και μας δείχνουν φωτεινό το δρόμο για να φέρουμε τη λευτεριά …»!

Στις 27 Σεπτεμβρίου του 1941 ιδρύετε το ΕΑΜ

Πριν 75 χρόνια, σαν σήμερα, στις 27 Σεπτεμβρίου του 1941, αποφασίστηκε, στην κατεχόμενη από τα ναζιστικά στρατεύματα Αθήνα, η ίδρυση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ).

Η ίδρυση και η δράση του ΕΑΜ στάθηκε από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα στην ιστορία της νεότερης Ελλάδας.

Για πρώτη φορά στην Ελλάδα ενώθηκαν και πάλεψαν πλάι – πλάι, κάτω από τις δοξασμένες σημαίες μιας ενιαίας πατριωτικής απελευθερωτικής οργάνωσης, τόσο τεράστια πλήθη, που μετριούνταν σε εκατοντάδες χιλιάδες και εκατομμύρια αγωνιστές και αγωνίστριες.

Το ΕΑΜ και ο στρατός του, ο δοξασμένος ΕΛΑΣ, έγραψαν ένα «νέο ’21».

Πολέμησαν το φασίστα Γερμανο-Ιταλό κατακτητή, χτυπήθηκαν από τον αγγλο-αμερικάνικο ιμπεριαλισμό και τίμησαν μέχρι τέλους τον όρκο για «Λεύτερη Ελλάδα».

Ψυχή και καρδιά του ΕΑΜ υπήρξε το ΚΚΕ.

Ηδη από τις 1 – 3 Ιούλη του 1941, κατά την 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ, προσδιορίστηκε με σαφήνεια ότι το άμεσο επιτακτικό καθήκον για το Κόμμα, το λαό και τις οργανώσεις του ήταν η συγκρότηση ενός μετώπου εθνικής απελευθέρωσης.

«Το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ελλάδας – έλεγε η απόφαση της Ολομέλειας – καλεί τον ελληνικό λαό, τα κόμματα και τις οργανώσεις του, σ’ ένα εθνικό μέτωπο της απελευθέρωσης:

α) Για το διώξιμο της γερμανοϊταλικής κατοχής από την Ελλάδα.

β) Για την ανατροπή της κυβέρνησης – οργάνου τους.

γ) Για την καθημερινή υποστήριξη και υπεράσπιση της Σοβιετικής Ενωσης.

δ) Για την υποστήριξη κάθε συνεπούς αντιφασιστικής δύναμης με όλα τα μέσα.

ε) Για το σχηματισμό προσωρινής κυβέρνησης απ’ όλα τα κόμματα, που θ’ αποκαταστήσει τις δημοκρατικές ελευθερίες του λαού, θα του εξασφαλίσει ψωμί και δουλειά, θα συγκαλέσει Συντακτική Εθνοσυνέλευση και θα υπερασπιστεί την ακεραιότητα και την ανεξαρτησία της Ελλάδας από κάθε ξενική ιμπεριαλιστική δύναμη».

Στις επαφές που έγιναν ανάμεσα στους εκπροσώπους του ΚΚΕ και τους εκπροσώπους των άλλων κομμάτων, το Μάη και τον Ιούνη του 1941, τα παλιά αστικά κόμματα χαρακτήρισαν «τυχοδιωκτισμό» τα σχέδια για οργάνωση αντίστασης εναντίον των κατακτητών και απέρριψαν τις προτάσεις για συνεργασία. Μόνο μερικά κόμματα και ομάδες συμφώνησαν να πραγματοποιηθεί η ενότητα για την οργάνωση του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα. Αυτά ήταν: Το Αγροτικό Κόμμα, το νεοσύστατο κόμμα «Ενωση Λαϊκής Δημοκρατίας» (ΕΛΔ), με επικεφαλής τον Ηλία Τσιριμώκο και το Σοσιαλιστικό Κόμμα Ελλάδας (Χ. Χωμενίδης).

Οι εκπρόσωποι αυτών των κομμάτων προχώρησαν στις 27 Σεπτέμβρη του 1941 στην ίδρυση του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (ΕΑΜ).

Λίγο πριν, στις αρχές Σεπτέμβρη 1941, συγκλήθηκε η 7η Ολομέλεια της ΚΕ του Κόμματος, που αποφάσισε την επιτάχυνση των διαδικασιών συγκρότησης του ΕΑΜ.

«Είναι καιρός – τονιζόταν στην απόφαση της Ολομέλειας – να περάσουμε από τη φιλολογία σε πρακτική δράση, στον τομέα αυτό. Από κάτω ίσαμε πάνω, πρέπει να αποκρυσταλλώσουμε τη συνένωση των εθνικών δυνάμεων, να τους δώσουμε οργανωτική μορφή. Η δουλειά άρχισε και θα προχωρήσει με όσους και όποιους θέλουν να δέχονται να αγωνιστούν για το ξεσκλάβωμα της χώρας».

Οι σκοποί του ΕΑΜ όπως διατυπώθηκαν στο ιδρυτικό του ήταν οι εξής:

«α) Η απελευθέρωση του Εθνους μας από τον σημερινόν ξένον ζυγόν και η απόκτησις της πλήρους ανεξαρτησίας της χώρας μας.

β) Ο σχηματισμός προσωρινής κυβερνήσεως, σκοπός της οποίας θα είναι η προκήρυξις εκλογών διά Συντακτικήν Εθνοσυνέλευσιν, με βάσιν την αναλογικήν, ίνα ο λαός αποφανθή κυριαρχικώς επί του τρόπου της διακυβερνήσεώς του.

γ) Η κατοχύρωσις του κυριαρχικού τούτου δικαιώματος του ελληνικού λαού, όπως αποφανθεί περί του τρόπου της διακυβερνήσεώς του, παρά πάσαν αντιδραστικήν απόπειραν, ήτις θα τείνει να επιβάλλει εις τον λαόν λύσεις αντιθέτους προς τας επιθυμίας του και η εκμηδένισης, δι’ όλων των μέσων του ΕΑΜ και των οργάνων που το αποτελούν, πάσης τοιαύτης απόπειρας».

Λίγους μήνες αργότερα, κυκλοφορεί το μνημειώδες έργο του μεγάλου Κομμουνιστή διανοητή Δημήτρη Γληνού, μέλους του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, με τίτλο «Τι είναι και τι θέλει το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο».«…Τρία γράμματα μόνο φωτίζουν την ελληνική μας τη γενιά και μας δείχνουν φωτεινό το δρόμο για να φέρουμε τη λευτεριά …»!

Λίγους μήνες αργότερα, κυκλοφορεί το μνημειώδες έργο του μεγάλου Κομμουνιστή διανοητή Δημήτρη Γληνού, μέλους του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ, με τίτλο «Τι είναι και τι θέλει το Εθνικό Απελευθερωτικό Μέτωπο».